دستگاه گردش مواد

جانداران تک سلولی چون با محیط اطراف در تماس هستند مواد مورد نیاز خود را مستقیما از محیط می گیرند و مواد زائد را نیز به محیط می دهند .

اما جانداران پر سلولی مثل بدن ما که همه ی سلولها با محیط ارتباط ندارندلازم است دستگاهی به کمک انها بیاید تا نیاز هایشان تامین شود این دستگاه همان دستگاه گردش مواد است

سلول ها در جانداران پرسلولي، به صورت فشرده قرار گرفته اند. در اين صورت، مشكلي كه براي سلول هاي دور از محيط بيرون پيش مي آيد. عدم دسترسي آن ها به مواد لازم و ناتواني در دور كردن مواد زايد از خود است . به همين علت ، گياهان و جانوران ناچار بوده اند اين مشكل را به شكل خاصي حل كنند.

ارتباط دستگاه گردش مواد با سایر دستگاه ها

دستگاه گردش مواد با دستگاه گوارش برای گرفتن غذا و با دستگاه تنفس برای گرفتن اکسیژن و دادن کربن دی اکسید ، و با دستگاه دفع ادرار برای دادن مواد سمی و مضرو با تمام دستگاه ها برای دادن غذا و اکسیژن و گرفتن کربن دی اکسید و مواد مضر و سمیارتباط دارد

اجزای دستگاه گردش مواد

1- تلمبه ای به نام قلب برای به حرکت درآوردن مواد

2- مایعی برای جابجا کردن مواد به نام خون

3- مجاریی برایحرکت خون به نام رگ

مقدمه:

قلب تلمبه اي تو خالي با ديواره ي ماهيچه اي است كه در قفسه ي سينه جاي دارد. قلب هر ثانيه، حداقل يك بار فشرده مي شود تا خون را به سراسر بدن برساند.اگر قلب از حركت بايستد، زندگي به پايان مي رسد.

قلب تلمبه اي ماهيچه اي با 4 حفره است كه خون را از طريق شبكه ي سرخرگ ها، سياهرگ ها و مويرگ ها در سراسر بدن به جريان مي اندازد. اين شبكه و قلب، روي هم دستگاه گردش خون را مي سازند.

قلب

1- مکان قلب :قلب به شکل مخروط و در سمت چپ کمی متمایل به چپ قفسه ی سینه قرار دارد

2-قلب درون کیسه ای به نام ابشامه قرار دارد که از دو لایه تشکیل شده است .یک لایه متصل به قلب و لایه ی دیگر به اندامهای مجاور چسبیده و میان دو لایه مایعی که از اصطکاکقلب با لایهجلوگیری میکند

3- دیواره ی قلب از سه لایه تشکیل شده که به ترتیب از داخل به خارجعبارتند از :

الف- لایه ی بیرونی به نام اپی کاردیا لایه یچسبیده به قلب ابشامه

ب- لایه ی میانی که ضخیمتر است و ماهیچه ی قلب را تشکیل میدهد به نام میوکارد

ج- لایه داخلی که سطح داخلی قلب رامی پوشاند به نام اندو کارد

ماهيچه هاي خستگي ناپذير

ماهيچهي قلب هرگز خسته نميشود. در طولیک شبانه روز 100000بار و درعمر متوسط يك فرد، قلب بيش از 5/2 ميليارد بار ميزند. به طور متوسط، قلب هر دقيقه 70 بار ميزند؛ اما اين تعداد با سن و ميزان تندرستي فرد تغيير ميكند. با هر ضربه، 70 ميليليتر خون از قلب خارج ميشود. چون كل خون بدن 5 ليتر است، تمام آن ظرف يك دقيقه از قلب ميگذرد؛ در نتيجه، تعداد ضربان و مقدار خونيكه در هر ضربه از قلب خارج ميشود، بيشتر است.

¨ویژگی عضله ی قلب

عضله قلب از لحاظ تعداد و اندازه ميتو كندري ها بسيار غني است 25 تا 30 درصد عضله را ميتو كندري تشكيل مي دهد .

عضله قلب در تمام عمر به طور هوازي كار مي كند نياز مبرم بهATPدارد . عضله قلب به دليل ماهيت متابوليسم هوازينمي تواند در مقابل كمبود اكسيژن مقاومت چنداني ازخود نشان دهد .

قلب داراي دو دهليز به عنوان حفره هاي دريافت كننده و دو بطن به عنوان حفره هاي ارسال كننده جريان خون در قلب مي باشد:

* دهليز راست خون كم اكسيژن رامي گيرد

* وارد بطن راست شده و بعد از جذب اكسيژن تازه در ريه ها وارد دهليز چپ مي شود

توسط بطن چپ خون تازه به تمام بدن پمپاژ مي گردد.

1-دهليزراست خون رااز بدن مي گيرد خون بدون اكسيژن2-دهليز چپ خون رااز ريها مي گيرد خون با اكسيژن 3- بطن راست خون كه به ريها مي روداز خود خارج مي كند گردش كوچك 4-بطن چپ خوني را كه به بدن مي رود بيرون مي راند گردش بزرگ.

خصوصیات دیواره ی ماهیچه های قلب

1- دیواره ی بطنها ضخیمتر از دهلیزها است چون بایدخون رااز قلبخارج کنند

2- دیواره ی بطن چپ قطور تر از بطنراست است زیراباید خون را به تمام نقاط بد ن بفرستد

دریچه ها ی قلبJ

1- دریچه های بین دهلیزها و بطنها

الف – دریچه ی دو لتی یا میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ

ب- دریچه ی سه لتی بین دهلیز راست و بطن راست

2- دریچه ی سینی سرخرگی

الف- دریچه ی سینی ابتدای سرخرگ ششی

ب- دریچه ی سینی ابتدای سرخرگ آئورت

رگهای قلب

سرخرگ کرونر ی چپ

سرخرک کرونری راست

¨

¨ويژگي هاي اصلي اعمال قلب :

1 – تحريك پذيري : سلولهاي قلبي مثل انواع فيلبر هايعضلاني و بافتهاي عصبي مي تواند به پيامهايالكتريكي- مكانيكي شيميايي و يا تغييرات حاصله پاسخ دهند .

2 – خود انگيزي ذاتي : توانايي قلب در خود انگيزي و آغازكردن ضربان موزونش از ويژگيهاي ذاتي آن است . ناحيه اي ازقلب كه سريع ترين خود انگيزي ذاتي را دارد معمولاً آغاز گر طبيعي ضربان قلبي است ميزان خود انگيزي ذاتي به طور طبيعي ازگره سينوس دهليزي شروع و هر قدربه عضلات بطني نزديك مي شود كاهش مي يابد .

3 – هدايت پذيري : كليه بافتهاي قلبي مي توانند پيامها را انتشار دهند ولي سرعت هدايت بسته به نوع بافت است بافت هدايت كننده با دسته تار همين شروع و رشته هاي گسترده پور كنيژه ختم مي شود . كه سريعترين بافت هدايت كننده قلب به شمار مي آيند .

4 – انقباض : تمام بافتهاي قلبي مي توانند در پاسخ به يك پيام منقبض شوند .

سلولهاي عضله دهليزي و بطني قلب بافت هاي اصلي منقبض كننده هستند

صداهای قلب

1- صدای اول – قوی و گنگ و کشیده مربوط به بسته شدن دریچه های سه لتی و دو لتی (میترال )است

2- صدای دوم – واضح و مربوط به بسته شدن دریچه های سینی سرخرگ ششی و سرخرگ آئورت

1-چرخه ی قلب

که از انقباض دهلیز ها شروع شده و به انقباض بطنها و فرستادن خون به سرخرگها ختم می شود و شامل مراحل زیر است

1- انقباض دهلیزها

2- انقباض اولیه ی بطنی

3- انقباض ثانویه ی بطنی

4- انبساط اولیه ی بطنی

5- انبساط ثانویه ی بطنی

انقباض دهلیزها

در اثر انقباض دهلیزها خون به بطنها می ریزد و در این حالت بطنها در حال انبساط بودهو از خون پر می شوند

زمان این دوره 0/1 ثانیه است

در این دوره دریچه های بین بطنها و دهلیزها باز و دریچه های سینی بسته هستند

2- انقباض اولیه ی بطنی

1- دهلیز ها در حال انبساط

2- دریچه یبین دهلیز ها و بطنها بسته

3- دریچه های سینی نیز بسته

4- در چنین حالتی بطنها شروع به انقباضمی کنند

4- انبساط اولیه ی بطنی

1- مرحله ی انبساط ( باز شدن بطنها برای خون گیری )

2- دریچه های سینی بسته

3- دریچه های دو و سه لتی بسته

4- دهلیزها نیز در حال انبساط

5- انبساط ثانویه بطنی

1- ادامه ی انبساط اولیه ی بطنها

2- باز شدن دریچه های دو و سه لتی

3- پر شدن غیر فعال بطنها ( بدون انقباض دهلیزها خون مستقیمااز سیاه رگهابا گذشتن از دهلیزها وارد بطنها می شود )

4- انبساط دهلیزها

نکته

1- مجموع یک ضربان قلب که شامل انقباض و انبساط دهلیزها و بطنها و استراحت قلب می شو بر روی هم 0/8 ثانیه طول می کشد

2- زمان استراحت قلب 0/4 ثانیه است( نصف زمان کار )

3- تعداد ضربانها ی قلب در هر دقیقه بطور متوسط 70 باراست

انواع گردش خون در حیوانات :

1- ساده :ماهی ها

2-گردش مضاعف :" در تمام مهره داران بجز ماهی ها

گردش خون

1- گردش خون باز که در ان خون از رگها خارج می شود در حشرات

2- گردش خون بسته که در ان خون از رگها خارج می شود در مهره داران

انواع گردش خون :

1-گردش کوچک یا گردش ششی یا تصفیه ای که در ان خون تیره برای مبادله ی گازهای تنفسی از بطن راست به وسیله ی سرخرگ ششی به ششها رفته و پس از مبادله ی گازها خون روشن از طریق سیاهرگها ی ششی به دهلیز چپ باز می گردد

2- گردش بزرگ :عمومی :که در ان خون از بطن چپ به وسیله سرخرگ ائورت خارج شده وبه تمام اندامها رفته و پس از مبادله ی مواد با بافتها به دهلیز راست باز می گردد

حجم ضربه ای :مقدار خونی که در هر ضربان از بطن خارج می شود

برون ده ی قلب = حجم ضربه ایxتعداد ضربان

فشار خون :خونی که در اثرضربان قلب وارد رگها می شود به دیواره رگ فشاری وارد می کند که فشار خون نامیده می شود و معمولا با واحد میلی لیترجیوه بیان می گردد

مثلاهنگامی که پزشک فشار خون شما را اندازه می گیرد دو عدد را گزارش و انها را به صورت زیر به شما گزارش می کند 12روی 7 عدد اول (12) بیانگر فشار خون سرخرگی است که در اثر انقباض بطنها به خون وارد شده و خون را به سرخرگها وارد می کند و عدد دوم (7)فشار خون سرخرگی است که در اثر فشاری است که دیواره ی سرخرگ به خون وارد می کند و این در حالی است که قلب در حال استراحت است و جریان مداوم خون در سرخرگ برقرار است

بیماریهای قلب :

1-سکته ی قلبی :که در اثر انسداد رگهای خونی قلب در اثر تجمع چربی در رگها ایجاد می شود و یکی از راه های درمان ان بالن زدن درون رگهای تنگ شده است

2- نارسایی دریچه های قلب

3- فشار خون بالا

4-سخت شدن دیواره سرخرگها

5- رگهای واریسی

1- سرخرگ :رگی که خون را از قلب خارج می کند

عوامل گردش خون در سرخرگها :

الف- نیروی بطن ها

ب- خاصیت ارتجاعی جدار سرخرگها

2- سیاه رگ رگی که خون را به قلب می آورندعوامل به گردش در آوردن خون در سیاه رگها :

الف- فشار باقیمانده از فشار خون بطنها

ب- تلمبه ی ماهیچه ای

ج- وجود دریچه های لانه کبوتری

د- تلمبه ی تنفسی

3- مویرگ که محل تبادل مواد است

دو نیرو در انتقال مواد از دیواره ی مویرگها دخالت دارند

الف- فشارخون

ب- فشار اسمزی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: